- خونبندی(صلح) :
هنگامی که جنگ ودعوا راه می افتاد وکار به خونبندی ومردم داری وانتخاب قاضی وداور محلی می انجامید؛
جلسات متعددی از ریش سفیدان و واسطه ها تشکیل می شد وگاه پای داورانی با سابقه و بی طرف که در منطقه به «شکسته بند» 3 معروف هستند برای پیشرفت وپیشبرد کار وجوش خوردن قضیه به میان کشیده می شد در چنین مجالسی از تیپ جوان که به لحاظ سن وسال غرور جوانی خشن تر هستند کمتر یا اصلادعوت نمیگردید.
کلیه گفتار،کلمات،اصطلاحات وسخنانی که مطرح می شود باید کاملاً سنجیده وحساب شده باشد وگرنه چه بسا مسأله حل نشده که هیچ ، بلکه ممکن است به بیراهه کشیده و گره کوری ایجاد شود و به گونه دیگری جریان یابد.
در مجلس،موضوع طرح میشود تا قضاوت کنندگان بشنوند وبعد داوری کنند،قتل عمد یا غیر عمد بودنش باید مشخص گردد،ضرب وجرح،استفاده از نوع آلت ضرب مانند چوب،چماق،کارد،داس،اره،شمشیر وتفنگ واین که آیا به قصد نمایش و تهدید بوده ویا عمدی در کار بوده است،آغاز کننده چه کسی بوده است وخلاصه همه جوانب مسأله بررسی میشود وچه بسا که طرفین وهم داوران به قصد شور،چندین بار مجلس را ترک ودر گوشه ای دیگر تصمیم بگیرند ومجدداً به مجلس برگردند.
و بالاخره حکم عرفی ومردمی صادر گردیده ،چند شتر زرد مو،تفنگ،یک یا دو...طلا یا پول از 20 هزار تومان تا میلیون ها تومان و2 تا 4 دختر (زَن ِ سَرخُون) 4 که با انتخاب طرف مقابل ِ ضارب انجام می شد وامروز حدود......هزار تومان و2 دختر که بیشر بخشیده می شود . در گذشته این ازدواج های بی منطق واجباری انجام و بخششی هم در کار نبود که امروزه بیشتر سعی می شود مسئله با مادیات حل وفصل گردد.
در اینگونه مجالس دو جنبه یا موضوع باید بررسی شود اول(شَرَف) که جنبه معنوی قضیه است و دوم جنبه مادی آن،شرَف که 2 یا 4 دختر وشتر زردموی واسلحه و...است که امروز سعی میشود بخشیده شود.
و بُعد ِ مادی،که خسارت بیمارستانی،تعداد روزهای بستری وعضوی که احیاناً معیوب یا از کار افتاده وچند روز یا ماه بیکار بوده،نوع معلولیت موقتی بوده یا دائمی،همه اینها بررسی ومحاسبه میگردد.
دو طرف دعوا بعد از این صلح به دید وبازدید هم می پردازند.
وگاهی یک سوم یا نصف یا تمام مبلغ پس داده میشود وبعنوان یک قرض ودین نزد آن طایفه می ماند.
اگر طرفین وضع مادی خوبی داشتند یک وعده ناهار نیز برای همدیگر تدارک خواهند دید،که جهت استحکام صلح و رفع شبهه و کدورات انجام می گیرد.
اگر در گیری یا تهاجم چندین بار اتفاق افتاده وصلحی صورت نپذیرفته باشد،آخرین فرد مورد حمله،مشخص وملاک قرار می گیرد که اصطلاحاً گرچنگ 5 (gor-jang) بعضاً کدجنگ (kod-jang) می گویند.
شکسته بندها (داوران) بابت این کار پول دریافت نمی کنند وبرای رضای خدا واستحکام صلح و اتحاد بین قبایل به این کار می پردازند،البته گاهی به رسم هدیه چیزی نظیر گوسفند یا اسب و...برای آنها می فرستادند که اولی را «کبابی»می گویند.ولی بهترین مزدی که آنها دریافت می دارند احترامی است که جامعه و قبیله برای آنها قائل است.
3- حرمت چادر زن در سیستان ( میار چادر ِ زن ِ سیستان ) 6 :
از گذشته های دور وآنچه سینه به سینه نقل شده،این است که هرگاه بین دو نفر یا دو تیره ویا دو فامیل در گیری شدید می شود وبه تعبیر دیگر کار به جای باریک می کشد،خانمی پادر میانی کرده ودر میان دو صف می نشیند ومی گوید به حرمت چادرم بگذرید و آن ها هم شرمنده شده وعقب می نشینند.اگر این زن خودش در وسط معرکه نمی نشست چادری از آن خود را وسط دو گروه می گذاشت وباز هم می گفت به حرمت چادرم جنگ و دعوا را ترک کنید و این اتفاق می افتاد.
زنان سادات زنان بزرگان مانند:سرداران، خوانین، بیک ها و بعضی از کد خدایان و محترمین عنوان بی بی داشتند.
بی بی ها زنان محترم،مورد اعتماد ومشاور شوهران وفرزندان وافراد فک وفامیل خود بوده اند.این بی بی ها بعضی اوقات بسیاری از کارها و مشکلات سخت را آسان نموده اند.
منبع : کتاب فرهنگ عامه جلد دوم / مزارگلستانه
نظرات شما عزیزان: